NMo NU #9 | 29 november 2018
Duurzaam energiebeheer en monumenten:
over principes, do’s and dont’s en praktische oplossingen
Op donderdag 29 november organiseerde de NMo de negende NMo NU bijeenkomst. Het thema van de middag was ‘ Duurzaam energiebeheer en monumenten: over principes, do’s and dont’s en praktische oplossingen’. Het doel van de middag was om via inspirerende voorbeelden te laten zien dat het verduurzamen van monumenten weliswaar uitdagend is, maar niet onmogelijk en dat het ook onverwachte kansen biedt. De deelnemers was gevraagd om voor deze middag ook meteen één praktische duurzaamheidsvraag in te sturen. Hiervan was gretig gebruik gemaakt: van de ruim 90 aanwezigen waren er meer dan 20 vragen binnengekomen. Een selectie daaruit werd tijdens de discussie behandeld en de sprekers gaven de deelnemers direct praktische mini-adviezen mee. Na afloop hebben zij ook de andere vragen beantwoord. De vragen met antwoorden en presentaties van de sprekers zijn op verzoek beschikbaar via info@nationalemonumentenorganisatie.nl.
Evert Jan Nusselder trapte de middag af met een presentatie over de speciaal voor monumententoepassing ontwikkelde DuMo methodiek. Hierin worden de duurzaamheidsingrepen in relatie tot de monumentwaarden afgewogen. ‘Want’, zo vertelde Nusselder, ‘zonder die monumentwaarde hebben we geen monument.’ Met aansprekende voorbeelden en illustratieve thermografische beelden toonde Nusselder waar een monument zijn meeste energie verliest, en dat leverde verrassende inzichten op. Daarnaast waarschuwde Nusselder ervoor om niet alle door leveranciers van bv. isolatiematerialen geclaimde prestaties blind te geloven. In een veld waar nog veel innovatie en onwetendheid heerst, trapt men al snel in valkuilen. Ga niet meteen voor standaardoplossingen, maar ga uit van de eigenschappen van het monument zelf, redeneerde Nusselder. Wat is de bouwhistorie van het pand, hoe staat het er bouwkundig bij en hoe gedraagt het zich bouwfysisch. Een dergelijke analyse vormt een gedegen basis om keuzes voor duurzaamheidsingrepen te maken die het monument in zijn waarde laten.
Tweede spreker van de middag was Kees van der Linden. Hij vertelde meer over bouwfysische aspecten van monumenten, zoals warmte en vocht. Met een meter in zijn hand, rekende hij voor de vuist weg uit dat de deelnemers in de zaal met z’n allen een hoeveelheid waterdamp produceerden die, als dit allemaal zou condenseren, zou zorgen voor een 4 mm hoge laag water op de vloer. Van der Linden liet zien hoe het temperatuurverloop door verschillende muur- en glasconstructies eigenlijk verloopt en wat dit betekent voor het wel of niet vormen van condens. Ook het isoleren van wanden, vloeren en daken werd uitvoerig besproken. Van der Linden sloot af met een overzicht van verschillende praktijkvoorbeelden van effectieve isolatie.
Dick van ’t Slot sloot het inhoudelijke deel van NMo NU af met zijn lezing over de praktische (on)mogelijkheden van duurzame technieken. Er is al een heleboel op de markt, legde Van ’t Slot uit, maar het is vooral van belang om te bedenken waar, wanneer en in welke mate men bijvoorbeeld een ruimte wil opwarmen. Ook liet hij zien dat niet elke maatregel altijd tot een comfortabeler binnenklimaat leidt. Een kritische houding is ook belangrijk bij het kiezen van manieren voor duurzame opwekking van energie. Men moet naar de gehele keten kijken om goed te bepalen of een maatregel echt rendement zal leveren.